Oddział Związku Podhalan w Bystrej Podhalańskiej powstał w 2012 r.  Pomysłodawcą jego założenia był ówczesny proboszcz bystrzańskiej parafii, ks. Stanisław Dolasiński, który był równocześnie pierwszym kapelanem Oddziału. Obecnie funkcję kapelana piastuje ks. Kanonik mgr lic. Adam Byrski.

Dużym wsparciem w procesie powstawania Oddziału Związku Podhalan w Bystrej Podhalańskiej był ówczesny Prezes Zarządu Głównego Związku Podhalan w Polsce, pan Maciej Motor-Grelok.

Pierwszym Prezesem Oddziału został wybrany pan Grzegorz Knapczyk, a po jego rezygnacji, funkcja ta powierzona została pani Helenie Skupień. Aktualnie Prezesem Oddziału Związku Podhalan w Bystrej Podhalańskiej jest pan Marek Ryś.  

29 stycznia 2012 roku w kościele pw. św. Marcina w Bystrej Podhalańskiej, odbyła się msza święta, w czasie której nastąpiło zaprzysiężenie nowo powstałego Związku Podhalan.

Obecnie Związek Podhalan w Bystrej Podhalańskiej liczy 28 członków, którzy z powodzeniem działają na terenie Gminy Bystra-Sidzina. Włączają się czynnie w szereg wydarzeń na terenie gminy. Podejmują trud przygotowania uroczystości Święta Bystrej na cześć bł. Stanisława Pyrtka, jednego ze 108 męczenników II Wojny Światowej, a także angażują się w pomoc w organizacji dożynek parafialnych oraz gminnych. Związek Podhalan podejmuje również posługę w Parafii św. Marcina w Bystrej Podhalańskiej włączając się czynnie w liturgię mszy świętych, przygotowując ich oprawę muzyczną. Dbając o krzewienie góralszczyzny, organizacja obejmuje w swej działalności również popularyzację gwary, muzyki i tańca regionalnego. Zajęcia zespołu regionalnego „Bystrzański Groń” są cyklicznie prowadzone przez instruktora zespołów folklorystycznych, panią Zofię Sowę.

23 stycznia 2022 r. Oddział Związku Podhalan w Bystrej Podhalańskiej świętował jubileusz X-lecia powstania. Homilię podczas uroczystej mszy świętej wygłosił kapelan Związku Podhalan ks. Władysław Zązel. Wśród zaproszonych gości swoją obecnością uroczystość zaszczycili m.in. Prezes Związku Podhalan w Polsce Julian Kowalczyk oraz przedstawiciele zaprzyjaźnionych Oddziałów Związków Podhalan z burmistrzem Miasta Jordanowa Andrzejem Malczewskim,  senator Andrzej Pająk, Starosta Suski Józef Bałos, Wójt Gminy Stanisław Tempka oraz Przewodniczący Rady Krzysztof Drobny wraz z radnymi, Prezes i Naczelnik OSP w Bystrej Podhalańskiej, a także Dyrektorzy jednostek organizacyjnych gminy oraz przedstawiciele  lokalnych organizacji. (A.N.)

Fot. J. Motor, J. Jaromin