109 lat temu, 28 lipca 1914 r., wybuchła I wojna światowa. Przez wówczas żyjących, naszych przodków była nazywana Wielką Wojną. Określenie to, dotyczyło zarówno zaangażowanych w nią ludzi, środków, jak i ogromu spustoszeń, których dokonała. Działania wojenne toczyły się także na ziemiach polskich, a ich skutki nie ominęły polskiej wsi i terenu Podbabiogórza.
W czasie I wojny światowej poległo, zmarło lub zaginęło bez wieści tysiące Polaków służących w armiach państw zaborczych. Wśród nich byli także mieszkańcy Sidziny i okolicznych miejscowości. W tym wszystkim nie można jednak zapominać o ważnej kwestii, że poza tymi wydarzeniami toczyło się życie codzienne. Wojna odcisnęła ogromne piętno na zwykłych ludziach, również mieszkańcach podbabiogórskich wsi.
Życie ludzi zmieniało się diametralnie. Pierwsza wojna światowa uderzyła w ludność wiejską z wyjątkową siłą. Kryje się za tym ogromna fala głodu, nędzy i ludzkiego cierpienia. Nie dość, że w schyłkowych dniach konfliktu hektary ziemi uprawnej leżały odłogiem, to jeszcze walczące strony dokonywały masowych rekwizycji. Z uwagi na pogarszające się techniczne warunki uprawy i brak rąk do pracy, po tym jak młodzi mężczyźni zostali powołani do walki, znacznie zmalał areał zasiewów podstawowych zbóż (pszenicy, żyta, owsa i jęczmienia) oraz ziemniaków. Szacuje się, że w całym kraju łączna produkcja rolna spadła o mniej więcej połowę w stosunku do poziomu sprzed wybuchu wojny. To zaś windowało ceny nawet najbardziej podstawowych towarów i zmuszało, zwłaszcza najbiedniejszych, do zmagania się z klęską głodu. Chłopi byli narażeni ponadto na rabunki, jak również kontrybucje nakładane przez walczące strony.
Wydana przez Gminę Bystra-Sidzina w 2023 roku publikacja, autorstwa Tadeusza Uczniaka pt. „Sytuacja mieszkańców Sidziny i okolicznych miejscowości podczas I wojny światowej w kronikarskim ujęciu”, jest zbiorem informacji o sytuacji ludzi mieszkających na naszym terenie, którym przyszło zmagać się z trudami życia podczas trwającej I wojny światowej. Opracowanie zawiera szereg cytatów z okolicznych kronik szkolnych i parafialnych, stanowiących cenne źródło informacji o panujących wówczas warunkach życia codziennego, wymogach i ograniczeniach, jakie stawiała przed społeczeństwem sytuacja wojny.
Warto pielęgnować i utrwalać dostępne informacje o naszym regionie dla przyszłych pokoleń, by ocalić od zapomnienia dostępne informacje, dotyczące trudów życia naszych przodków. Wiedza o historii swojej okolicy, a także dziedzictwie kulturowym wpływa na kształtowanie i utrwalanie poczucia przynależności do danego regionu i sprzyja zakorzenieniu w tzw. małej ojczyźnie. Informacje, które zostały zebrane z różnych źródeł w wydanym opracowaniu, stanowią cenną lekcję historii o regionie i pozwalają spojrzeć na swoje otoczenie, najbliższe środowisko z perspektywy wspólnoty kształtowanej przez określone czynniki i wpływy wydarzeń historycznych, w tym także wojny.
Opracowanie autorstwa Tadeusza Uczniaka, pt. „Sytuacja mieszkańców Sidziny i okolicznych miejscowości podczas I wojny światowej w kronikarskim ujęciu” dla czytelników, dostępne jest w Gminnej Bibliotece Publicznej w Sidzinie oraz Filii Biblioteki w Bystrej Podhalańskiej. (AN.)
