KULTURA

Górzyste tereny i pochodzenie ludzi stworzyły specyficzny zwyczaje i tradycje, charakterystyczne dla grupy górali zwanych Babiogórcami, z naleciałościami z sąsiednich krain geograficznych; Podhala i Orawy. Wielką wartością mieszkańców jest świadomość własnych korzeni, kultywowanie tradycji, gwary, stroju, śpiewu, starodawnych obrzędów. Wiele zwyczajów pochłonął czas i cywilizacja, lecz do dziś w pamięci ludzi przetrwały starodawne przyśpiewki, opowieści i choć to XXI wiek, w wielu domach mówi się gwarą.



Przykładem kultywowanej tradycji są wyjątkowe dzieła twórczości ludowej, jak  hafty, rzeźba, koronkarstwo, bibułkarstwo, które cieszą się wielką popularnością wśród odwiedzających naszą Gminę. Dobrym miejscem do podziwiania tych wszystkich dzieł jest organizowana corocznie w okresie wakacji, przez Stowarzyszenie „Tradycja i Natura” Wystawa Twórczości Ludowej.



W Sidzinie istnieje Oddział Związku Podhalan, przy którym działa zespół regionalny „Holniki”, który prezentuje tańce i śpiew górali babiogórskich z elementami podhalańskimi. Oddział Związku, w miesiącu sierpniu organizuje na Hali Krupowej w Sidzinie tzw. „Juzynę na Holi”, czyli spotkanie górali babiogórskich i orawskich, którego stałym elementem jest msza św. w Kaplicy Matki Bożej Opiekunki Turystów pod Okrąglicą i występy zespołów regionalnych.  Druga, stała Msza św. w tej kaplicy odbywa się również w pierwszą niedzielę października, w czasie Zlotu Turystów Górskich stanowiącego umowne zakończenie letniego sezonu turystycznego. Od 2012 roku działa Oddział Związku Podhalan w Bystrej Podhalańskiej, przy którym uruchomiono Zespół Regionalny.



Ponadto, w gminie w okresie wakacyjnym organizowane są corocznie festyny m.in. z degustacją lokalnych potraw, takie jak: „Sidzińskie Lato”, „Biesiada Bystrzańska”, tradycyjne dożynki.

Imprezy cykliczne organizowane na terenie gminy:

Biesiada Bystrzańska- festyn organizowany w lipcu w Bystrej Podhalańskiej,

Święto Bystrej – wydarzenie kulturalno-religijne związane z postacią bł. Ks. Stanisława Pyrtka.

Święto Drzewa- impreza organizowana w okresie wakacji w Sidzinie, gdzie odbywają się konkursy i zabawy związane z drewnem.

Dożynki- tradycyjne święto plonów organizowane w sierpniu. 

Wystawa Twórczości Ludowej –ma miejsce w okresie wakacyjnym. 

Juzyna na Holi-  spotkanie górali na Hali Krupowej w I niedzielę sierpnia.

Kontakt do instytucji kultury:

Gminny Ośrodek Kultury, Promocji, Turystyki i Sportu, Sidzina tel/fax 18 26 99 001

Skansen w Sidzinie- Muzeum Kultury Ludowej

Gminna Biblioteka Publiczna w Sidzinie tel. 18 26 73 470

Filia Gminej Biblioteki Publicznej w Bystrej Podhalańskiej tel. 18 26 81 095

PRZYRODA

Bogate kompleksy leśne tego terenu skrywają wiele gatunków ciekawych roślin i zwierząt. W tutejszych lasach bytują wszystkie wielkie drapieżniki, zaczynając od niedźwiedzia, przez wilki i rysie na lisach i borsukach kończąc. Zwierzęta te z natury unikają kontaktu z człowiekiem. Ponadto występuje tu: bocian czarny, puchacz, puszczyk uralski i inne gatunki sów. Bywa też zalatujący ze Słowacji orzeł przedni i orlik krzykliwy. W potokach, m.in. w  Bystrzance i w rzece Skawie występują różne gatunki ryb, takie jak: pstrąg, głowacz lipień, kleń i zdarzają się również minogi rzeczne. Tutejszymi potokami wędrują również wydry. Najsłynniejszym gatunkiem tutejszej fauny jest głuszec- ptak zamieszczony w Polskiej Czerwonej Księdze gatunków zagrożonych wyginięciem, a w paśmie Policy występujący w stałej populacji. Obszar jego występowania jest ujęty do  Sieci Natura 2000. W wierzchołkowych partiach pasma Policy znajduje się również rezerwat „Na Policy”, gdzie chronione są naturalne bory świerkowe z rzadkimi roślinami np. urdzik karpacki występujący tylko w Karpatach Zachodnich, w tym na Babiej Górze i Policy, czy mchy i porosty charakterystyczne tylko dla tego terenu. Cały obszar gminy Bystra-Sidzina jest ujęty do Południowomałopolskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu.



W obrębie Gminy Bystra-Sidzina istnieje wiele pomników przyrody- są to przede wszystkim kilkusetletnie dęby, które stały się symbolem gminy i widnieją w jej herbie. W obrębie skrzyżowania dróg w Sidzinie  znajdują się trzy z nich. Najbardziej wyeksponowany dąb "Adam", liczący sobie ponad 500 lat, kolejny o nazwie "Ewa" i trzeci mający ok. 250 lat. Nieco dalej znajduje się kolejny dąb o nazwie "Abraham". W otoczeniu kościoła parafialnego w Sidzinie znajdują się zabytkowe lipy i jawory. Dwa inne zabytkowe dęby znajdują się w Bystrej Podhalańskiej - jeden w parku dworskim o nazwie „Syryusz”, drugi na roli Jaskółkowej. Na terenie Domu Rekolekcyjnego "Maksymilianum" Sióstr Sercanek w Bystrej Podhalańskiej znajdują się ponad 100-letnie limby, wiązy górskie i modrzewie. Osobliwością przyrody jest również „Laskowa Skała”- głaz znajdujący się na północno-wschodnim zboczu góry Kiełek w Sidzinie.



W Bystrej  Podhalańskiej znajduje się park dworski, który powstał w połowie XIX wieku, wpisany do rejestru zabytków. Leży w centrum wsi nad potokiem Bystrzanka. Prowadzi do niego aleja lipowa. W parku  znajdują się okazałe lipy jesiony i klony a także dąb „Syryusz”.